Thái Nguyên: Tọa đàm trực tuyến kiểm soát thị trường hàng hóa trong giai đoạn hiện nay

MC Kim Oanh: Ông có thể cho biết sự đa dạng phong phú của thị trường hàng hóa trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên trong thời điểm hiện nay; khả năng cung ứng hàng hóa của các doanh nghiệp để đáp ứng tốt nhu cầu tiêu dùng của người dân Thái Nguyên ngày càng cao?

Ông Chu Quốc Khánh: Thái Nguyên là tỉnh trung tâm kinh tế - xã hội lớn của khu vực trung du miền núi phía Bắc, với những đặc điểm như dân số tương đối đông (khoảng gần 1,3 triệu người, đứng thứ 27 cả nước), thu nhập bình quân trên đầu người cao (khoảng 77,7 triệu đồng/người, đứng thứ 12 cả nước), nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Thủ đô Hà Nội, là cửa ngõ giao lưu kinh tế - xã hội của vùng trung du miền núi với vùng đồng bằng Bắc bộ thông qua hệ thống đường bộ, đường sông, đường sắt hình rẻ quạt mà Thái Nguyên là đầu nút… nên thị trường tỉnh Thái Nguyên có quy mô tương đối lớn, các hoạt động sản xuất, kinh doanh diễn ra sôi động, hàng hóa đa dạng với nhiều chủng loại, mẫu mã không chỉ đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng xã hội trong tỉnh mà từ đây hàng hóa được phân phối đi nhiều tỉnh thành khác trong khu vực.

Đoàn công tác của Cục Nghiệp vụ (Tổng cục QLTT) kiểm tra việc thực hiện Kế hoạch đấu tranh phòng ngừa, kiểm tra, xử lý vi phạm tại các địa bàn, tụ điểm nổi cộm về hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tại tỉnh Thái Nguyên

MC Kim Oanh: Chúng tôi cho rằng, về cơ bản, hàng hóa trên thị trường Thái Nguyên khá ổn định và lành mạnh, nhưng có lẽ cũng không tránh được sự làm ăn giả dối, thể hiện ở việc hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn lưu thông trên thị trường. Thưa ông qua hoạt động kiểm tra, kiểm soát thị trường hàng năm, ông cho biết các loại hàng hóa thường bị làm giả là gì? Và các hành vi vi phạm hay tập trung vào nhóm vi phạm nào?

Ông Chu Quốc Khánh: Với đặc thù là tỉnh nội địa, không có đường biên giới nên thị trường tỉnh Thái Nguyên không diễn ra hoạt động buôn bán, vận chuyển hàng hóa qua biên giới, không có tụ điểm, đường dây, ổ nhóm hoạt động quy mô lớn gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường. Hoạt động kiểm tra, kiểm soát thị trường chủ yếu diễn ra trên địa bàn cố định, với nhiều hành vi vi phạm được phát hiện trên các lĩnh vực khác nhau, nhưng nhìn chung các hành vi vi phạm được tập trung vào những nhóm vi phạm sau: Hàng lậu, hàng giả, hàng không đảm bảo chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, với những mặt hàng trọng điểm được kiểm tra và phát hiện là thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, gas, quần áo, giày dép…

MC Kim Oanh: Ông có thể cho biết thêm về một số phương thức, thủ đoạn thường dùng của các đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại và sản xuất, kinh doanh hàng giả, thưa ông?

Ông Chu Quốc Khánh: Các đối tượng vi phạm thường đưa hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ; hàng cấm, hàng nhập lậu ra thị trường tiêu thụ với những phương thức thủ đoạn để đối phó với các lực lượng chức năng, thường là bán hàng qua các trang mạng xã hội; sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh; sử dụng hoá đơn chứng từ thu mua hàng hóa của cư dân biên giới; chia nhỏ, vận chuyển hàng hóa cùng nhiều mặt hàng được vận chuyển bằng nhiều loại phương tiện khác nhau, vào các thời điểm như ngày lễ, ngày nghỉ và ngoài giờ hành chính, do vậy đây cũng là một trong những khó khăn cho các lực lượng chức năng trong hoạt động kiểm tra, kiểm soát, bắt giữ và xử lý vi phạm.

Đội QLTT số 2, Cục QLTT tăng cường kiểm tra, kiểm soát tại các địa bàn, tụ điểm nổi cộm 

MC Kim Oanh: Thưa ông, hiện nay, ngoài phương thức kinh doanh truyền thống, còn xuất hiện hoạt động kinh doanh bằng phương thức thương mại điện tử thông qua các Website thương mại, ứng dụng thương mại điện tử hay hình thức kinh doanh online, livestream bán hàng qua trang cá nhân như Facebook, Zalo... Chúng tôi rất quan tâm đến vấn đề này và muốn biết lực lượng QLTT Thái Nguyên đã áp dụng biện pháp như thế nào để quản lý đối với loại hình kinh doanh trên? Những thuận lợi, khó khăn chủ yếu trong quá trình triển khai, thưa ông?

Ông Chu Quốc Khánh: Cùng với sự phát triển của Công nghệ thông tin, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, ngoài phương thức kinh doanh truyền thống, hiện nay hoạt động kinh doanh thương mại điện tử thông qua các Website thương mại, ứng dựng thương mại điện tử diễn ra nở rộ và có chiều hướng phức tạp. Do chưa có quy định cụ thể, rõ ràng trong công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động trên, còn nhiều lỗ hổng để các đối tượng lợi dụng thương mại điện tử kinh doanh trái pháp luật, khiến việc kiểm tra, xử lý của lực lượng QLTT gặp nhiều khó khăn. Trước thực trạng trên, Cục QLTT Thái Nguyên đã ban hành Kế hoạch số 272 ngày 05/11/2019 Kế hoạch tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, đấu tranh phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đến hết năm 2020. Trong đó chú trọng 3 nội dung, giải pháp phải thực hiện ngay, đó là:

Thứ nhất, về công tác kiểm tra, kiểm soát: Rà soát việc chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động thương mai điện tử của các cá nhân, tổ chức trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên; kịp thời phát hiện, thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm minh đối với các hành vi vi phạm pháp luật của các đối tượng lợi dụng các website, ứng dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Tiến hành xác minh, thu thập thông tin và thực hiện thanh tra, kiểm tra làm rõ các vụ việc vi phạm phức tạp, nổi cộm đối với các đường dây, ổ nhóm lợi dụng hoạt động thương mại điện tử để kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, tập trung vào các mặt hàng nổi cộm đang diễn ra.

Thứ hai, về công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật: Tuyên truyền, phổ biến pháp luật sâu rộng hơn nữa tới các chủ thể tham gia hoạt động thương mại điện tử để nâng cao trách nhiệm chấp hành pháp luật của các cá nhân, tổ chức tham gia trong hoạt động thương mại điện tử; nâng cao nhận thức về quyền và trách nhiệm của chủ sở hữu các website, ứng dụng cung cấp dịch vụ thương mại điện tử (đặc biệt là các sàn giao dịch thương mại điện tử) nhằm tăng cường công tác phối hợp, quản lý giám sát người bán trên các sàn, ứng dụng tuân thủ đúng các quy định của pháp luật về hoạt động thương mại điện tử. Tổ chức hội nghị phổ biến kiến thức về công tác phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; kỹ năng phân biệt, nhận biết hàng thật - hàng giả và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử. Cung cấp thông tin, cảnh báo tới người tiêu dùng để chủ động phòng tránh các hành vi vi phạm về kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong thương mại điện tử. Tạo sức lan tỏa trong nhân dân để không tiếp tay, chủ động tham gia tố giác các hành vi lợi dụng hoạt động thương mại điện tử để vi phạm pháp luật.

Thứ ba, là công tác phối hợp: Tăng cường phối hợp với các lực lượng chức năng nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi lợi dụng thương mại điện tử để buôn lậu, kinh doanh hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Tăng cường công tác trao đổi thông tin và chia sẻ thông tin về sơ sở dữ liệu website, ứng dụng thương mại điện tử. Phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau về chuyên môn, nghiệp vụ, tổ chức hoạt động kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính trên địa bàn quản lý được giao.

MC Kim Oanh: Qua những chia sẻ của ông Khánh từ đầu chương trình đến giờ, có thể thấy các đối tượng có nhiều thủ đoạn tinh vi, chuyên nghiệp hơn trong hoạt động kinh doanh, vận chuyển hàng nhập lậu hay hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Vậy với chức năng là cơ quan quản lý thị trường, Cục QLTT đã triển khai các hoạt động gì nhằm bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng. Để cùng tìm hiểu rõ hơn về nội dung này chúng tôi xin mời ông Khánh và quý vị khán giả cùng theo dõi phóng sự sau đây:

MC Kim Oanh: Qua phóng sự vừa rồi, có thể thấy một trong những hoạt động được Cục QLTT triển khai tích cực trong thời gian qua, đó là hoạt động kiểm tra, kiểm soát thị trường nhằm kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm trong gian lận thương mại, buôn lậu và hàng giả. Xin ông cho biết thêm về kết quả cũng như hiệu quả của hoạt động thanh tra, kiểm tra trong năm 2019 và 5 tháng đầu năm 2020?

Ông Chu Quốc Khánh: Trong năm 2019, các đơn vị trực thuộc đã thực hiện xong các nhiệm vụ và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu được giao theo kế hoạch hoạt động năm của Cục QLTT, thực hiện hoàn thành các nhiệm vụ đột xuất khác theo yêu cầu chỉ đạo của cấp trên.

Về kết quả kiểm tra, xử lý năm 2019, trong năm tổng số vụ QLTT xử lý là 1.351 vụ. Tổng số tiền xử phạt hành chính, bán hàng tịch thu, giá trị hàng tiêu huỷ là: 4.373.246.550 đồng so với năm 2018 là 4.762.027.000 đồng, giảm 8,16%. 5 tháng đầu năm 2020, tổng số vụ QLTT xử lý: 596 vụ. Tổng số tiền xử phạt hành chính, bán hàng tịch thu, giá trị hàng tiêu huỷ là: 3.820.853.408 đồng bằng 66,86% so với cùng kỳ năm 2019.

* Một số vụ việc điển hình: Về xử lý hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ

- Nhận được tin báo của quần chúng nhân dân, sau khi thẩm tra, xác minh, vào hồi 18 giờ ngày 14/6/2019 Đoàn kiểm tra của Đội Quản lý thị trường số 2 thuộc Cục QLTT Thái Nguyên chủ trì và phối hợp với lực lượng công an thành phố Thái Nguyên đã tiến hành kiểm tra Công ty cổ phần đầu tư phát triển dịch vụ DDT Việt Nam do ông Lê Thành Đạt làm Tổng giám đốc, có địa chỉ tại Tổ 6 phường Tân Lập, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. Phát hiện tạm giữ được 8.738 lọ thuốc đông y gia truyền tam tiêu OV không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc hợp pháp.

Căn cứ vào hồ sơ vụ việc, Đoàn kiểm tra xác định Công ty cổ phần đầu tư phát triển dịch vụ DDT Việt Nam do ông Lê Thành Đạt làm Tổng giám đốc đã có hai hành vi vi phạm hành chính: Kinh doanh thuốc không có Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc và Bán thuốc không rõ nguồn gốc. Đội QLTT số 2 đã trình cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định.

Tổng số tiền đề nghị cấp thẩm quyền ra Quyết định xử phạt đối với 2 hành vi nêu trên là 105 triệu đồng, giá trị hàng hóa vi phạm tịch thu là hơn 480 triệu đồng.

- Ngày 18/7/2019, Đội Quản lý thị trường số 1 phát hiện, kiểm tra 01 xe ô tô biển kiểm soát 20C-163.78. Trên xe vận chuyển 49 chai khí N2O (bóng cười). Lái xe kiêm chủ hàng là: ông Lê Văn Bảo, địa chỉ: xóm Trại, xã Tân Kim, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. Toàn bộ số hàng trên không có hóa đơn, chứng từ, không rõ nguồn gốc xuất xứ. Đội Quản lý thị trường đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính, đề xuất trình Cục trưởng Cục Quản lý thị trường ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính số tiền 25.000.000đ và tịch thu 49 chai khí N2O, có giá trị là 42.300.000đ.

- Ngày 26 tháng 4 năm 2020, Đội QLTT số 5 tiến hành kiểm tra xe ô tô tải mang biển kiểm soát 29C-024.51 do ông Ma Văn Biền (địa chỉ: xã Cao Chương, huyện Trà Lĩnh, tỉnh Cao Bằng) điều khiển từ hướng Cao Bằng về Thái Nguyên trên Quốc lộ 3. Kết quả khám, phát hiện trên xe có chở 200 kg chân giò lợn (đã biến đổi màu sắc, bốc mùi ôi thiu), qua đấu tranh làm rõ hành vi vi phạm, Ngày 28 tháng 4 năm 2020, Đội QLTT số 6 đã ban hành quyết định xử phạt đối với ông Ma Văn Biền với số tiền phạt là 20.000.000 đồng, buộc tiêu hủy toàn bộ 200 kg chân giò về vi phạm trên.

Về hàng hóa giả nhãn hàng hóa: Ngày 03/4/2019, lực lượng Quản lý thị trường tỉnh Thái Nguyên chủ trì tiến hành khám nơi cất giấu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với kho hàng hóa do ông Nguyễn Hồng Điệp làm chủ, địa chỉ tại: Tổ 7, phường Gia Sàng, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. Kết quả khám, Đoàn kiểm tra phát hiện 524 can nước giặt không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc hợp pháp. Qua quá trình xác minh, làm rõ, Đội QLTT số 1 đã lập biên bản vi phạm hành chính và trình cấp có thẩm quyền là UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về hành vi kinh doanh hàng hóa gắn nhãn hàng hóa giả, gồm hàng hóa có nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa giả mạo tên thương nhân, địa chỉ của thương nhân khác, giả mạo mã vạch của thương nhân khác, tang vật vi phạm là 524 can nước giặt (là chất tẩy rửa) gắn nhãn hàng hóa giả trị giá 78.600.000 đồng, xử phạt hành chính 45.000.000 đồng, tịch thu toàn bộ tang vật vi phạm.

Về công tác phòng chống dịch tả lợn Châu Phi: Lực lượng QLTT đã tích cự tham gia công tác chống dịch ở địa phương, cử công chức trực tiếp kiểm tra tại các chốt, trạm trên địa bàn toàn tỉnh; kiểm tra, kiểm soát phát hiện xử lý nhiều vụ việc góp phần tích cực trong công tác này, trong đó điển hình có 2 vụ việc lớn trên khâu lưu thông đã phối hợp với các ngành, lực lượng chức năng phạt vi phạm hành chính số tiền 9.000.000 đồng; tiến hành tiêu hủy 42 con lợn với tổng trọng lượng 3.600 kg theo quy định.

Về kinh doanh hàng hóa nhập lậu: Ngày 27/12/2018, Đoàn kiểm tra thuộc Đội Quản lý thị trường số 2 nhận được thông tin tại Kho của Công ty TNHH thiết bị nhà bếp Hải Đăng,  địa chỉ: Tổ 13, phường Đồng Quang, thành phố Thái Nguyên có chứa hàng hóa là máy lọc nước và máy sấy tóc do nước ngoài sản xuất không có hóa đơn, có dấu hiệu là hàng hóa nhập lậu. Đoàn kiểm tra đã tiến hành thu thập, thẩm tra, xác minh phát hiện Công ty đang kinh doanh 80 bộ lọc nước nhãn hiệu Taiwan và 238 chiếc máy sấy tóc nhãn hiệu Hairdryer do nước ngoài sản xuất không có hóa đơn chứng từ liên quan đến số hàng hóa trên. Xác định rõ hành vi vi phạm, Cục trưởng Cục QLTT đã ban hành Quyết định xử phạt VPHC số tiền: 60.000.000 đồng và tịch thu toàn bộ hàng hóa vi phạm bán sung quỹ Nhà nước 82.100.000 đồng.

Ngày 12/3/2019, nhận được nguồn tin báo của quần chúng nhân dân về việc công ty TNHH xuất nhập khẩu Thảo Huy, có địa chỉ: Xóm 8, xã Sơn Cẩm, TP Thái Nguyên kinh doanh hàng hóa có dấu hiệu vi phạm. Đội QLTT số 2 tiến hành kiểm tra tạm giữ 14 loại hàng hóa (760 chi tiết phụ kiện); xác định rõ hành vi vi phạm, Cục QLTT đã trình Chủ tịch UBND tỉnh ban hành quyết định xử phạt VPHC với số tiền là 90.000.000đ và tịch thu toàn bộ 14 loại phụ tùng ô tô các loại trị giá: 286.322.000 đồng.

Nhằm kiểm soát thị trường trong thời điểm đại dịch COVID-19 diễn ra, lực lượng QLTT Thái Nguyên đã tăng cường ra quân tuyên truyền, vận động ký cam kết, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các cơ sở kinh doanh vật tư y tế, thuốc phòng chống dịch.

MC Kim Oanh: Trong quá trình thực thi nhiệm vụ của lực lượng QLTT có những thuận lợi và khó khăn gì không thưa ông?

Ông Chu Quốc Khánh: Trong quá trình thực thi nhiệm vụ của lực lượng QLTT có những thuận lợi và khó khăn như sau:

Nói về thuận lợi phải khẳng định: Công chức và người lao động có lập trường, tư tưởng, chính trị vững vàng; chấp hành nội quy, quy chế của cơ quan, giữ gìn đoàn kết nội bộ. Tinh thần và ý thức trách nhiệm của công chức và người lao động về công tác phòng chống tham nhũng được nâng cao, tự giác chấp hành các quy định về phòng chống tham nhũng; trong năm được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Cấp ủy, lãnh đạo Cục, công đoàn, chính quyền địa phương; các lực lượng chức năng trên địa bàn luôn có tinh thần và trách nhiệm cao trong công tác phối hợp thực hiện nhiệm vụ, nên công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả của toàn lực lượng Quản lý thị trường đạt kết quả cao. Các đơn vị đã phát huy tốt vai trò cơ quan thường trực BCĐ 389 các cấp, chủ động, tích cực tham mưu việc đôn đốc, chỉ đạo các cơ quan chức năng thực hiện nhiệm vụ theo kế hoạch và theo diễn biến phát sinh trên thị trường.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi đó chính là những khó khăn gặp phải: Hệ thống văn bản pháp luật ban hành chưa đồng bộ, còn chồng chéo, một số nghị định ban hành có hiệu lực nhưng chưa có thông tư hướng dẫn, gây rất nhiều khó khăn cho việc thực thi công vụ, áp dụng pháp luật của các lực lượng Quản lý thị trường; phương tiện, trang thiết bị kỹ thuật chuyên dùng, công cụ hỗ trợ phục vụ công tác kiểm tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý vi phạm vừa thiếu vừa lạc hậu chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao; công tác chống hàng giả còn gặp nhiều khó khăn khi liên hệ và phối hợp với các doanh nghiệp, hiệp hội trong việc cung cấp thông tin, hỗ trợ phát hiện trong kiểm tra, xử lý. Ngoài ra, chi phí giám định hàng hoá vi phạm về sở hữu trí tuệ cao, cơ quan giám định về sở hữu trí tuệ chưa đáp ứng kịp thời cho các lực lượng thực thi, nhất là đối với hàng hoá do nước ngoài sản xuất; nguồn kinh phí được cấp còn hạn chế; chưa có kho chuyên dụng để bảo quản tang vật, phương tiện chờ xử lý vi phạm, nhất là đối với các loại tang vật là hàng hóa dễ cháy nổ, thuốc bảo vệ thực vật, hàng mau hỏng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và tác động xấu đến môi trường.