Tăng cường kiểm soát hành vi buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại từ các tỉnh biên giới

Thời điểm cuối năm cũng là lúc tình hình vận chuyển hàng hoá trái phép trên tuyến biên giới nóng hơn bao giờ hết. Tại tuyến biên giới với những đặc thù về địa lý, cuộc chiến chống buôn lậu càng trở nên cam go và khó khăn khi các thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu ngày càng tinh vi, và manh động, hoạt động đi lại giao thương khá yên bình, không sôi động. Tuy nhiên, với đặc điểm địa hình nhiều đường mòn lối mở, cả cửa khẩu đường bộ, đường sông, đường biển, tình hình buôn lậu khá phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi trên tuyến biên giới

Hàng hóa nhập lậu lưu thông chủ yếu là quần áo, giày dép, mỹ phẩm, đồ gia dụng… được mua ở Hà Nội, Quảng Ninh, Lào Cai, Lạng Sơn đem về bán cho người tiêu dùng hoặc các đối tượng vận chuyển các mặt hàng trên đi qua địa bàn các tỉnh. Các đối tượng dùng nhiều thủ đoạn để đối phó, gây khó khăn cho lực lượng chức năng như: Vận chuyển hàng hóa trên các tuyến đường cao tốc, che dấu nguồn gốc, tuyến đường của lô hàng; vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới thông qua sàn giao dịch thương mại điện tử và vận chuyển về Việt Nam qua đường chuyển phát nhanh; hàng hóa vi phạm được cất giấu tinh vi lẫn vào hàng hóa hợp pháp không vi phạm, nếu lực lượng chức năng không có phương tiện tháo rỡ, kiểm kê thì không thể phát hiện; Sử dụng các đối tượng dẫn đường, cảnh giới nhằm né tránh lực lượng kiểm tra, kiểm soát; Hợp thức hóa hóa đơn, chứng từ hàng hóa từ các tỉnh biên giới; Lợi dụng việc các doanh nghiệp chuyển sang sử dụng hóa đơn điện tử để vận chuyển hàng hóa không có hóa đơn chứng từ, nếu không bị kiểm tra thì không xuất hóa đơn, nếu bị kiểm tra thì mới xuất hóa đơn để đối phó; Đặc biệt hiện nay các đối tượng lợi dụng hoạt động thương mại điện tử, các trang mạng xã hội để quảng cáo, giới thiệu hàng hóa nhập lậu, hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo chất lượng…rồi gửi qua các đơn vị dịch vụ bưu chính chuyển phát nên gây khó khăn trong công tác quản lý, kiểm tra phát hiện của lực lượng chức năng…

Kết quả năm 2023 lực lượng QLTT kiểm tra, xử lý các mặt hàng buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại năm 2023 là 13.215 vụ, xử phạt 138,781 tỷ đồng, trị giá hàng hóa tịch thu 188,914 tỷ đồng, trị giá tang vật, phương tiện VPHC áp dụng biện pháp KPHQ 78,167 tỷ đồng.

Nguyên nhân tồn tại hạn chế

Các đối tượng buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới hoạt động có tính tổ chức chặt chẽ theo đường dây, trên địa bàn rộng, liên tuyến, liên tỉnh, xuyên quốc gia với nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi, thường xuyên thay đổi, gây khó khăn trong việc phát hiện hành vi vi phạm; hoạt động thương mại điện tử ngày càng phát triển nên việc xác minh, truy tìm cũng gặp nhiều khó khăn.

Khó khăn và thách thức trong kiểm tra, kiểm soát trên môi trường mạng, thương mại điện tử. Các đối tượng ngày càng am hiểu và có trình độ về công nghệ thông tin, sử dụng cùng một lúc nhiều tài khoản trên mạng xã hội, các sàn thương mại điện tử để ngay lập tức có thể xóa thông tin, gây khó khăn trong việc truy vết và xử lý của cơ quan chức năng.

Hàng lậu, hàng giả và gian lận thương mại không tập kết, bày bán công khai như trước đây mà sau khi hàng hóa qua biên giới, các đối tượng tập kết tại kho hàng ở khu vực ngoại thành, xa trung tâm, ít người qua lại hoặc để tại nhà riêng, các khu chung cư cao cấp sau đó, các đối tượng lợi dụng việc kinh doanh trên môi trường thương mại điện tử để kinh doanh hàng hóa hoăc hoạt động giao hàng được thực hiện chủ yếu qua đơn vị vận chuyển trung gian nên gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong quá trình xác định vị trí kho hàng để tiến hành kiểm tra, xử lý.

Công tác đấu tranh chống sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ còn khó khăn, việc cung cấp thông tin, hỗ trợ phát hiện hàng giả của các doanh nghiệp và các Hiệp hội còn hạn chế; chi phí giám định cao, thời gian kéo dài nên ảnh hưởng đến kết quả kiểm tra, xử lý.

Trên tuyến biên giới, cửa khẩu: Tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới vẫn còn. Chủ yếu các đối tượng mang vác thuê qua các đường mòn, lối mở (các khu vực cửa khẩu, hai bên cánh gà cửa khẩu, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế cửa khẩu, giáp ranh như Long An và Tây Ninh). Các mặt hàng nhập lậu như: thuốc lá điếu, thuốc lá diện tử, mỹ phẩm, đường cát. Các đối tượng buôn lậu chủ yếu là cư dân các xã biên giới, lái xe, phụ xe chuyên vận chuyển thuê thường xuyên qua lại cửa khẩu để vận chuyển hành khách, giao nhận hàng hóa, các doanh nghiệp kinh doanh cửa hàng miễn thuế, tạm nhập tái xuất, chuyển cửa khẩu, mua gom hàng nông sản trên tuyến biên giới.

Giải pháp phòng chống trong thời gian tới

Triển khai thực hiện các đề án, chương trình, kế hoạch trong đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, an toàn thực phẩm và chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2024, cụ thể:

Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại các tháng cuối năm 2023; dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn năm 2024; tổng hợp các thông tin về vi phạm pháp luật, dấu hiệu vi phạm các quy định của pháp luật về nguồn gốc, chất lượng, giá hàng hoá đối với các cá nhân, tổ chức kinh doanh các mặt hàng, đặc biệt là trong dịp Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán năm 2024 để tổ chức kiểm tra, phối hợp kiểm tra đột xuất.

Tiếp tục triển khai thực hiện tốt Thực hiện Quyết định số 888/QĐ-TCQLTT ngày 22/3/2021 của Tổng cục Quản lý thị trường về việc Kế hoạch đấu tranh, phòng chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ giai đoạn năm 2021-2025 (Kế hoạch 888); Quyết định số 323/QĐ-CQLTT ngày 19/5/2021 về việc ban hành Kế hoạch đấu tranh, phòng chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ giai đoạn 2021 – 2025;  Đề án 319 về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trên thương mại điện tử được Thủ tướng Chính phủ.

Một số vụ việc điển hình

Long An: Ngăn chặn kịp thời 2 tấn đường cát nghi nhập lậu lưu thông trên thị trường. Ngày 23/12/2023, Đội QLTT số 1, Cục QLTT tỉnh Long An tiến hành kiểm tra, phát hiện, tạm giữ 2 tấn đường cát do nước ngoài sản xuất nghi nhập lậu trên địa bàn huyện Đức Hòa. Đội QLTT số 1 kiểm tra, phát hiện trên ô tô tải đang dừng ven đường, có dấu hiệu vận chuyển hàng hóa nhập lậu. Qua kiểm tra phát hiện phương tiện đang vận chuyển 40 bao đường cát, loại 50kg/bao, có nhãn ghi bằng tiếng nước ngoài; Người điều khiển phương tiện là người Sóc Trăng không xuất trình được hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc của số lượng hàng hóa này. Đội tiến hành tạm giữ toàn bộ tang vật và phương tiện chuyển về trụ sở Đội để tiếp tục xác minh, làm rõ.

Lực lượng QLTT kiểm tra mặt hàng đường cát tại Long An

Tại Quảng Bình, ngăn chặn phương tiện vận chuyển gần 2.000 đơn vị sản phẩm mỹ phẩm có dấu hiệu nhập lậu, cụ thể ngày 24/12/2023, tại Km 643 trên tuyến Quốc lộ 1A thuộc địa phận thị trấn Hoàn Lão, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, Đội Quản lý thị trường số 3 Cục Quản lý thị trường Hà Tĩnh đã phối hợp với phòng Cảnh sát giao thông - Công an tỉnh Quảng Bình đón dừng để kiểm tra đối với phương tiện là xe ô tô tải phát hiện 1.980 đơn vị sản phẩm mỹ phẩm gồm thuốc uốn tóc và thuốc nhuộm tóc các loại do nước ngoài sản xuất, 168 đơn vị sản phẩm phụ kiện máy tính các loại, vợt cầu lông, toàn bộ hàng hóa do Trung Quốc sản xuất không có hóa đơn, chứng từ chứng minh tính hợp pháp pháp của hàng hóa ngay tại thời điểm kiểm tra, là hàng hóa nhập lậu theo quy định của pháp luật, trị giá hàng hóa vi phạm tạm giữ ước tính hơn 90 triệu đồng.

Tại Hà Nội, chiều ngày 25/12, dưới sự chỉ đạo của Tổng cục Quản lý thị trường, Cục QLTT thành phố Hà Nội hợp với Cục an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công An), Cục thương mại điện tử và kinh tế số bất ngờ kiểm tra kho hàng nằm trong Khu đô thị Đô Nghĩa thuộc phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội. Kho hàng là một căn biệt thự 05 tầng, mỗi tầng rộng trên 100m2. Toàn bộ diện tích bên trong căn biệt thự cũng như cầu thang lên xuống đều được chủ cơ sở tận dụng để làm nơi chứa trữ hàng hoá. Hàng hoá tại đây đa phần là sản phẩm hàng mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, hàng gia dụng, tiêu dùng, trên vỏ hộp thể hiện xuất xứ từ Hàn Quốc, Mỹ, Canada... Một lượng lớn hàng hóa vừa được vận chuyển về kho, còn nguyên đai nguyên kiện thì bị lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra. Phần lớn sản phẩm không có tem nhãn phụ bằng tiếng Việt Nam và chưa rõ nguồn gốc xuất xứ. Tuy nhiên, chủ cơ sở không có mặt tại thời điểm kiểm tra. Làm việc với lực lượng chức năng, Quản lý kho hàng chưa xuất trình được các giấy tờ chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa. Được biết, chủ kho hàng là một "hot girl" nổi tiếng trong kinh doanh hàng hóa online trên nhiều nền tảng từ tiktok, instagram, facebook cũng như website với tên gọi Mailystyle.com. Đặc biệt, trong phiên livestream ngày 23/12, tài khoản Mailystyle.com đã thực hiện phiên live kéo dài 12 tiếng với 647.000 lượt xem và 4.100 lượt bình luận chốt đơn sản phẩm.

Lực lượng QLTT kiểm tra kho hàng tại Hà Đông, Hà Nội

Tại Tây Ninh, ngăn chặn phương tiện vận chuyển 6.400 kg đường cát Thái Lan có dấu hiệu nhập lậu vào trưa ngày 19/12/2023, tại gần Khu Công nghiệp Thành Thành Công, khu phố An Quới, Phường An Hoà, thị xã Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh, Đoàn kiểm tra khám phương tiện vận đang vận chuyển 6.400 kg đường cát trắng, xuất xứ Thái Lan không có hoá đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ hợp pháp. Toàn bộ số hàng đã được tạm giữ toàn để tiếp tục xử lý theo quy định của pháp luật.

Tại Kon Tum, liên tiếp phát hiện, thu giữ các lô hàng lậu, hàng không rõ xuất xứ. Chiều 6/12/2023Kết quả, lực lượng chức năng xác định trên xe tải chở 720 quả pháo hoa, 1.000 điếu thuốc lá điện tử cùng các loại thuốc ngoại nhập, thực phẩm chức năng, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, hàng điện tử, loa thùng, máy lọc nước, tấm pin năng lượng… có dấu hiệu vi phạm về vận chuyển, mua bán hàng hóa nhập lậu, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ. Hiện Đội đang thông báo tìm chủ sở hữu các lô hàng trên 2 xe tải để giải quyết theo quy định của pháp luật.