Thúc đẩy du lịch ẩm thực gắn với phát triển sản phẩm vùng miền
Với điều kiện tự nhiên và xã hội đặc sắc, được ví như “một Việt Nam thu nhỏ”, Quảng Ninh sở hữu nguồn tài nguyên ẩm thực phong phú, kết tinh từ văn hóa của nhiều vùng miền và cộng đồng dân tộc khác nhau. Từ hương vị biển cả của Vân Đồn, Cô Tô, đến những món ăn mang hơi thở núi rừng Bình Liêu, Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh đang khai thác mạnh mẽ ẩm thực như một thế mạnh để phát triển du lịch, quảng bá sản phẩm địa phương, và tạo sinh kế bền vững cho người dân miền núi, hải đảo.
Nhắc đến Quảng Ninh, du khách thường nhớ ngay đến các món đặc sản trứ danh như sá sùng Quan Lạn, mực một nắng Cô Tô, ruốc Quảng Yên, xôi chả mực, bún cù kỳ Hạ Long. Ở miền núi, vùng cao, ẩm thực cũng là “ngôn ngữ văn hóa” đặc sắc với cá suối cuốn lá lốt, ốc khe nấu bỗng, trứng kiến, canh rau ngót rừng... – những món ăn bình dị nhưng chứa đựng hồn cốt vùng đất và con người nơi đây.
Từ tiềm năng đó, những năm gần đây, nhiều địa phương của Quảng Ninh đã biến ẩm thực trở thành “chất liệu du lịch”. Hàng loạt lễ hội văn hóa – ẩm thực được tổ chức thường niên, thu hút đông đảo du khách, như Lễ hội ẩm thực Vân Đồn thi chế biến món ăn từ hàu, Hội thi “Vua gà Tiên Yên”, Thi xào phở tại Hội Soóng cọ (Bình Liêu) hay Ngày hội Văn hóa trà Đường Hoa (Hải Hà)... Những hoạt động này không chỉ tôn vinh món ngon vùng miền mà còn tạo cơ hội cho đồng bào dân tộc thiểu số giới thiệu sản phẩm, nâng cao thu nhập và gắn bó hơn với nghề truyền thống.
Ở tầm cao hơn, nhiều sản phẩm ẩm thực Quảng Ninh đã được “thương mại hóa” và xây dựng thương hiệu trong Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm – OCOP”. Từ nếp cái hoa vàng Đông Triều, lợn Móng Cái, gà Tiên Yên đến sá sùng Vân Đồn, mực ống Cô Tô, miến dong Bình Liêu, rượu ba kích, trà hoa vàng… — tất cả đều đã trở thành đặc sản mang tính hàng hóa, được người tiêu dùng cả nước biết đến. Đặc biệt, việc hình thành chuỗi sản phẩm OCOP không chỉ tạo động lực phát triển kinh tế mà còn góp phần giữ gìn nghề truyền thống, lan tỏa bản sắc văn hóa vùng miền.
Hải sản tại Cô Tô đa dạng, phong phú thu hút sự quan tâm củ du khách
Không chỉ dừng lại ở đó, nhiều món ăn Quảng Ninh còn được vinh danh ở cấp quốc gia. Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã công nhận 4 món đặc sản của tỉnh lọt Top 100 đặc sản và quà tặng Việt Nam, trong đó có chả mực Hạ Long, cà sáy luộc Tiên Yên, chả rươi Đông Triều và rượu mơ Yên Tử. Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam cũng vinh danh chả mực, canh cá ngần nấu chua và rượu Ba kích Đầm Hà là những món ăn tiêu biểu mang đậm hồn Việt.
Theo ông Nguyễn Thế Huệ – Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Ninh, đây là “chất liệu vàng” để thu hút khách du lịch. “Vấn đề là làm sao để biến những món ăn, sản vật địa phương trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, được khai thác chuyên nghiệp, có câu chuyện và bản sắc riêng,” ông nhấn mạnh.
Nhờ cách làm bài bản, Quảng Ninh đã biến ẩm thực trở thành “điểm chạm văn hóa” trong hành trình du lịch. Liên hoan Ẩm thực Toàn quốc thường niên tổ chức tại Hạ Long đã trở thành sự kiện tầm cỡ, thu hút hàng chục nghìn lượt du khách mỗi năm. Không chỉ tại các lễ hội, mà ngay cả trên du thuyền tham quan vịnh Hạ Long, ẩm thực địa phương cũng được đầu tư, tạo nên những “show ẩm thực trên biển” mang thương hiệu riêng như Sea Octopus, Ambassador, Paradise Delight...
Tuy nhiên, để ẩm thực thực sự trở thành ngành kinh tế du lịch, Quảng Ninh cần tiếp tục hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, kết nối doanh nghiệp, nghệ nhân và người dân vùng cao, hải đảo trong sản xuất – quảng bá – tiêu thụ sản phẩm. Kinh nghiệm từ Hà Nội và các trung tâm du lịch lớn cho thấy, việc xây dựng bản đồ “Food Tour”, tôn vinh nhà hàng đặc trưng, hay đưa ẩm thực vào hành trình trải nghiệm của du khách là hướng đi hiệu quả.
Với lợi thế đa dạng sản vật, văn hóa đặc sắc và sự đồng hành của các cấp, ngành, ẩm thực Quảng Ninh nói riêng và vùng dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo nói chung đang trở thành động lực quan trọng để phát triển du lịch bền vững, nâng cao thu nhập, và lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
